جناب چارلز پانزی، که حقه پانزی از نام او گرفته شده است

اگر اهل خواندن نوشته‌های اقتصادی باشید احتمالاً با اصطلاح بازی، ترفند یا حقه پانزی برخورد داشته‌اید.

امروز می‌خواهم از «استعاره ویروس» صحبت کنم. البته راستش را بخواهید، این اسم انتخاب خودم است و هدفم هم جمع‌بندی پاره‌ای از افکار سرگردانم که احساس می‌کنم عینک خوبی می‌دهد در مواجه با برخی مسائل مشابه.

پیش‌نوشت: این پنجمین نوشته از سری آموخته‌هایم از اقتصاد است که لیست تمامی‌شان را می‌توانید در (اینجا) ببینید.

چند روز پیش در جلسه‌ای بودم. در میان جلسه ناگهان بحث داغی در باب رگولاسیون و نظارت بر تاکسی‌های اینترنتی در گرفت. این بحث هم ناشی از لایحه‌ای بود که مدتی قبل وزارت کشور به هیئت دولت فرستاد و ظاهراً در آن به دنبال تحت نظارت قرار دادن تاکسی‌های اینترنتی است و آن گونه که از شواهد بر می‌آید یکی از برجسته‌ترین موارد آن، گرفتن مجوز از شهرداری‌ها و تحت نظارت آنان رفتن ست.

یکی از دل‌مشغولی‌ها یا بهتر از آن، ذهن‌مشغولی‌هایم  تلاش برای درک «مفهوم»‌هایی است که آن‌ها را به زبان می‌آوریم.

می‌گوییم اقتصاد.

می‌گوییم رشد اقتصادی.

به احتمال زیاد شما کلیپ حدوداً یک دقیقه‌ای زیر را دیده‌اید. کلیپی که اسم رسمی‌اش «تست توجه انتخابی» یا Selective attention test است و قرار است شما در آن تعداد پاس‌هایی را که میان افرادی که لباس سفید پوشیده‌اند را بشمارید.

تعریف این که بانک‌ها چه هستند و چه کار می‌کنند از آن تعریف‌های سهل و دشوار است. سهل به این خاطر که همه احساس می‌کنیم می‌دانیم بانک چیست و با آن خاطره داریم و  آنقدر این طرف و آن طرف شهر بانک وجود دارد که شاید هیچ گاه دقیق به این فکر نکرده باشیم که بانک‌ها چرا وجود دارند و نقش‌شان در اقتصاد چیست.

قیمت چیست و چرا نقش آن برای یک اقتصاد حیاتی است؟ به نظرم اغراق نیست اگر بگوییم درهای سعادت به روی ملتی باز می‌شود که می‌فهمد قیمت یعنی چه و چرا کارکرد مهمی در چرخاندن اصولی چرخ‌های اقتصاد یک مملکت بازی می‌کند.